-
1 τίκτω
τίκτω, erzeugen, Curtius Grundz. d. Griech. Etym. 2. Aufl. S. 198; fut. τέξω, Od. 11, 249 H. h. Merc. 493, gew. τέξομαι, Iliad. 19, 99 H. h. Apoll. 101 Hes. Th. 469. 898; poet. τεκοῠμαι, τεκεῖσϑαι, H. h. Ven. 127, welche Form Buttm. ausf. gr. Gr. 1p. 406 bezweifelt, so wie τεξείεσϑε bei Arat. Phaen. 124; aor. ἔτεκον, perf. τέτοκα, τετοκυῖα, Hes. O. 593; unattisch ist τέτεγμαι, ἐτέχϑην, die sich bei Hippocr., Anacr. 36, 8. 38, 1, Pausan. u. a. Sp., wie N. T. Matth. 2, 2 finden; τέτογμαι nur bei Synes.; ἔτεξα ist selten, s. Lob. Phryn. p. 743; die Dichter brauchen das med. τίκτομαι gleichbedeutend mit dem act., Aesch. bei Ath. XIII, 600 b; τέξασϑαι, Hes. Th. 889, zw.; häufiger aor. II. ἐτεκόμην, τεκέσϑαι, Hem. – Gew. von der Mutter, gebären, τέκνα, παῖδα, υἱόν, oft Hom., τινί, einem Vater ein Kind gebären, auch ὑπό τινι, Il. 2, 714. 728. 742. 5, 313. 7, 469. 14, 492; ἔκ τινος, Isae. 3, 15; παρά τινος, Luc. Alex. 42; παρά τινι, Eur. El. 62; Plut. Pericl. 24; παῖδα τέξεται Pind. P. 9, 59; ἡ τεκοῦσα, die Mutter, Aesch. Spt. 909 Eum. 441; oft Soph. u. A., auch praes., ἡ τίκτουσα, Soph. El. 334 O. R. 1247; ὥςπερ ἡ τίκτουσ' ἐγώ El. 523; in Prosa, μακάριόν σε ἡ μήτηρ ἔτικτεν, Plat. Charmid. 158 b; – vom Vater, erzeugen, oft bei Hem., Iliad. 6, 206 Ἱππόλοχος δ' ἔμ' ἔτικτε, Odyss. 14, 174 ὃν τέκ' Ὀδυσσεύς, Odyss. 4, 387 τὸν δέ τ' ἐμόν φασιν πατέρ' ἔμμεναι ἠδὲ τεκέσϑαι, das medium Homerisch statt des activ.; Iliad. 13, 450 sqq. Ζηνός, ὃς πρῶτον Μίνωα τέκε Κρήτῃ ἐπίουρον· Μίνως δ' αὖ τέκεϑ' υἱὸν ἀμύμονα Δευκαλίωνα, Δευκαλίων δ' ἐμὲ τίκτε. Vgl. Lehrs Aristarch. ed. 2 n. 155. Hes. im act. Th. 208. 281, im med. frg. 32, 1; Eur. I. A. 938; τίκτει ὁ ϑρώσκων Aesch. Eum. 630; ὁ τεκών, der Vater, Ch. 679; vgl. Seph. C. C. 1110 u. Eur. El. 335. – Von beiden Eltern zusammen, Il. 22, 234. 481. 486. 24, 727 Cd. 7, 55. 23, 61; Hes. Th. 45; οἱ τεκόντες, die Eltern, Eur. Ion 51; Aesch. Spt. 49; Soph. O. R. 999 u. einzeln auch in Prosa. – Auch von Thieren, Junge bringen, werfen, von einer Stute, Il. 16, 150. 22, 225, μῆλα OI. 4, 86. 19, 113; von einer Kuh Hes. O. 593; vom Hafen, τὰ μὲν τέτοκε, τὰ δὲ τίκτει, τὰ δὲ κύει, Xen. Cyn. 5, 13; von Vögeln, Il. 2, 313; ὠὰ τίκτειν, Eier legen, Her. 2, 68 u. Sp. – Von Früchten, καρπόν Ar. Nubb. 1103; ἡ γῆ τίκτουσα ποίαν Eur. Cycl. 332; γαἴαν αὐτήν, ἣ τὰ πάντα τίκτεται Aesch. Ch. 127. – Uebh. hervorbringen, verursachen, λέγω τὴν χώρην λιμὸν τέξεσϑαι Her. 7, 49; τὸ δυσσεβὲς ἔργον μετὰ μὲν πλείονα τίκτει Aesch. Ag. 760, vgl. vs. 763 und Ch. 794; φύλαξον μὴ ϑράσος τέκῃ φόβον Suppl. 493; καὶ τῷδε κέρδει κέρδος ἄλλο τίκτεται Spt. 419; χάρις χάριν γάρ ἐστιν ἡ τίκτουσ' ἀεί Soph. Ai. 518; αὐδῶ μὴ τίκτειν σ' ἄταν ἄταις El. 228; ῥήματα Ar. Ran. 1057; μέλη Eur. Suppl. 192; ἐξ ὑγροῦ πῦρ τέτοκας Mel. 51 (V, 176); in Prosa, ἃ γενόμενα ἀεὶ τίκτει πόλεμον καὶ ἔχϑραν Plat. Rep. VIII, 547 a; ἵνα πολλοὺς καὶ καλοὺς λόγους τίκτῃ Conv. 210 d; πῦρ τέξεται, sie wird eine Feuersbrunst erregen, Xen. Cyr. 7, 5, 23; Sp., wie Plut.
-
2 τικτω
(реже med.; fut. τέξω и τέξομαι, aor. 2 ἔτεκον - эп. τέκον, pf. τέτοκα; aor. med. ἐτεκόμην - эп. τεκόμην; aor. pass. ἐτέχθην)1) ( о людях и животных) производить на свет, рождать, ( о женщинах и самках) рожать(παῖδά τινι Hom.)
ὅ τεκών Aesch., Soph. — родитель, отец;ἥ τεκοῦσα Aesch., Lys., ἥ τίκτουσα Soph. — родительница, мать;οἱ τεκόντες Aesch., Soph. — родители;ἥ τεκοῦσα αὐτόν Her. — породившая его, т.е. его мать;ὅ ἐκείνου τεκών Eur. — его отец2) ( о птицах) выводить, высиживатьτ. τέκνα Hom. — выводить птенцов
3) ( о земноводных) класть, откладывать(ᾠά Her.)
4) ( о рыбах) метать икру5) ( о земле) производить, приносить, родить(τὰ πάντα Aesch.; βοτάνην NT.)
6) перен. порождать, создавать, вызывать(πόλεμον καὴ ἔχθραν Plat.; ἁμαρτίαν NT.)
τὰ ἴσα ῥήματα τ. Arph. — создавать (придумывать) подходящие слова;ἥ δᾲς πολὺ πῦρ τέξεται Xen. — лучина даст большое пламя -
3 τίκτω
Aτέξω 11.249
, h.Merc. 493, Orac. ap. Hdt.5.92.β, A.Pr. 851, 869, E.Tr. 747, Ar.Eq. 1037 (Orac.), Th. 509; alsoτέξομαι Il.19.99
, Hes.Th. 469, 898, h.Ap. 101, A.Pr. 768, Hdt.7.49, Ar.Lys. 744, etc.; poet. inf. also ; pl.τεξείεσθε Arat.124
: [tense] aor. ἔτεκον, [dialect] Ep. τέκον, Il.1.352, 5.875, etc.: [tense] aor. 1 ἔτεξα only late, Orph.H.41.8 codd. (for ἐντήξῃ is prob. l. in Ar.Lys. 553): [tense] pf. , Hp.Aph.5.39, Ar. Pax 757, Pl.Com.64.5, X.Cyn.5.13, cf. ἐντίκτω:—[voice] Med., in same sense as [voice] Act., only in Poets, A.Ch. 127, Fr.44: [tense] fut. (v. supr.): [tense] aor. (lyr.), [dialect] Ep.τεκόμην Il.4.59
, al.; subj.τέκηαι A.R.1.905
:—[voice] Pass., [tense] pres. indic. ; inf.τίκτεσθαι Sor.2.53
; part. τικτόμενος ib.54: [tense] fut.τεχθήσομαι J.AJ2.9.2
, Gp.17.6.1, etc.: [tense] aor.ἐτέχθην Hp.Superf.18
, Ps.-E.Fr.1132.44, LXX Nu.26.60 (v.l.),al., Gp.17.6.2, etc.: [tense] pf. τέτεγμαι, inf. τετέχθαι, Ael.NA2.12, Paus.3.7.7, etc.--These pass. tenses seem not to have been used in correct [dialect] Att.:—bring into the world, engender; of the father, beget, of the mother, bring forth.I [tense] impf. [voice] Act. τίκτε, ἔτικτε, in Hom. usu. of the father, Il.2.628, 6.155, 206, 11.224, cf. Hes.Fr. 44 (of the mother, Il.16.180, 22.428, 24.497, Od.23.325); in Hes. (Frr.17,142), Lyr., and Trag. the [tense] pres. and [tense] impf. are also used of the mother,ἃ Θήβαν ἔτικτεν Pi.O.6.85
, cf. B.18.50;μᾶτερ, ἅ μ' ἔτικτες A.Eu. 321
(lyr.), cf. Ag. 763 (lyr., of Υβρις), S.El. 533; δεινὸν τὸ τίκτειν ib. 770, cf. Pl.Tht. 151a, etc.;τ. καὶ γεννᾷ Id.Smp. 206d
; of both parents.Στάσις δὲ καὶ Κρόνος.. τίκτετον τύραννον Cratin.240
.2 [tense] aor. [voice] Act. τέκε, ἔτεκε, mostly of the mother, Il.1.36, 352, 2.513, etc. (also [tense] fut. [voice] Med.τέξεσθαι 19.99
);τεκεῖν τινά τινι 2.658
, 6.22, etc.;ὑπό τινι 2.714
, 728, etc.;τ. ἔκ τινος Plu.Thes.20
;παρά τινος Luc. Alex.42
;παρά τινι E.El.62
: but τέκεν of the father, Il.13.450, Od.3.489, al., Hes. Th. 208, Fr.99.2: metaph.,τῷ τεκόντι ἀρετήν Pl. Smp. 212a
.3 the [tense] aor. [voice] Med. τέκετο is commonly used of the father, as Il.2.741, 6.154, al., Hes.Fr.19: but τέκετο of the mother, Il.2.742, 15.187, 22.48, Hes.Fr.46; so τῶν τεκομένων of the mother, A.Ch. 419 (lyr.).4 the two are conjoined,ὃν τέκετο θάνατος, ἔτεκε δ' αἰόλος δράκων S.Tr. 834
(codd., lyr.).5 [tense] aor. [voice] Act. is used in pl. of both parents, Od.7.55, 8.554 (οὓς Ἑκάβη ἠδὲ Πρίαμος τέκε παῖδας Il. 22.234
); [tense] aor. [voice] Med. τεκόμεσθα, Od.23.61,24.293.b οἱ τεκόντες the parents, A.Th.49, S.OT 999, etc.; the Art. is rarely omitted,πατέρων τε καὶ τεκόντων A.Ch. 329
(lyr.): c. gen.,κιόντων τοῖς τεκοῦσι Id.Pers. 245
(troch.): ὁ τεκών the father, Id.Ch. 690, S.OC 1108; ἁ τεκοῦσα the mother, A.Th. 926 (lyr.), cf. Ch. 133, etc. (rarely ἡ τίκτουσα, S. OT 1247, El. 342); in Prose, Lys.10.8; ἡ τ. αὐτόν his mother, Hdt. 1.116;ὅ τ' ἐκεῖνον τεκών E.El. 335
.6 freq. in Medic. and other Prose, of women,τίκτουσι ῥηϊδίως Hp.
Aër.5, cf. Sor.2.54, al., Gal. 16.670;κόρον ἔτεκε IG42(1).121.5
, cf. 21 (Epid., iv B.C.).II of female animals, bear young, breed, of mares, Il.16.150, 20.225; of cows, Hes.Op. 591; of sheep, Od.4.86, etc.;τὰς τετοκυίας τοκάδας PCair.Zen.292.305
, cf. 710.4 (iii B.C.); ἐὰν τέκῃ ἵππος ib.635.2 (iii B.C.); of the hare,τὰ μὲν τέτοκε, τὰ δὲ τίκτει, τὰ δὲ κύει X.Cyn.5.13
; of birds, hatch, Il.2.313; ᾠὰ τ. lay eggs, Hdt.2.68, Ar.Fr. 185, Arist.GA 718b23, etc.; of fish, spawn, Id.HA 568a16, Gal.6.718, etc.III of the earth, bear, produce, ἔμπεδα μῆλα (sheep) Od. 19.113;ἡ γῆ.. τίκτουσα ποίαν E.Cyc. 333
:—[voice] Med.,γαῖαν.., ἣ τὰ πάντα τίκτεται A.Ch. 127
, cf. Fr.44.4:—[voice] Pass.,τίκτεσθαι δὲ φόρους γᾶς.. εὐχόμεθ' ἀεί Id.Supp. 674
(lyr.).IV metaph., generate, engender, produce,λέγω τὴν χώρην λιμὸν τέξεσθαι Hdt.7.49
; ἐπειχθῆναι πρῆγμα τίκτει σφάλματα ib.10.ζ; of impiety, (lyr.), cf. 763 (lyr., cf. supr. 1.1), Ch. 805 (lyr.);ἡ ἐπιθυμία τ. ἁμαρτίαν Ep.Jac.1.15
;μὴ θράσος τέκῃ φόβον A.Supp. 498
; of Night as the mother of Day,τῆς.. τεκούσης φῶς τόδ' εὐφρόνης Id.Ag. 279
;ὃν αἰόλα νὺξ.. τίκτει.., Ἅλιον αἰτῶ S.Tr.95
(lyr.): generally, τ. [νόμους] Id.OT 870 (lyr.); ;τ. ἀοιδάς E.HF 767
(lyr.);ὕδωρ δὲ πίνων οὐδὲν ἂν τέκοι σοφόν Cratin.199
;τ. ῥήματα Ar.Ra. 1059
(anap.); also in Prose,νουσήματα Hp.Hum.12
; ;πολλοὺς καὶ καλοὺς λόγους Id.Smp. 210d
; [δὰς] πῦρ τέξεται X.Cyr.7.5.23
, etc.:—[voice] Pass., τῷδε κέρδει (sic codd.)κέρδος ἄλλο τίκτεται A.Th. 437
. ( τίκτω fr. τί-τκ-ω redupl. fr. τεκ ( τέκνον, etc.).) -
4 τίκτω
τίκτω, erzeugen. Gew. von der Mutter: gebären; τινί, einem Vater ein Kind gebären; ἡ τεκοῦσα, die Mutter; vom Vater: erzeugen. Von beiden Eltern zusammen; οἱ τεκόντες, die Eltern. Auch von Tieren: Junge bringen, werfen, von einer Stute, einer Kuh, vom Hafen, von Vögeln; ὠὰ τίκτειν, Eier legen. Von Früchten. Übh. hervorbringen, verursachen; πῦρ τέξεται, sie wird eine Feuersbrunst erregen
См. также в других словарях:
τίκτω — ΝΜΑ (λόγιος τ.) 1. (για γυναίκες και θηλυκά ζώα) γεννώ (α. «ἡ Παρθένος σήμερον τὸν ὑπερούσιον τίκτει», Απολυτίκιο Χριστουγέννων β. «ὅν τίκτε Διὶ φίλος ἱππότα Φυλεύς», Ομ. Ιλ. γ. «Στάσις καὶ Κρόνος... τίκτετον τύραννον», Κρατίν.) 2. (για πτηνά)… … Dictionary of Greek
